Phân tích hoạt động bảo hộ sáng chế tại các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam: Xu hướng và thách thức

Аннотация

Sáng chế giữ vai trò quan trọng trong hệ thống sở hữu trí tuệ, bảo vệ các phát minh và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Nghiên cứu này phân tích hoạt động bảo hộ sáng chế tại các cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam giai đoạn 1980–2024, tập trung vào số đơn đăng ký, tỷ lệ cấp bằng, thời gian xử lý và đặc điểm quy trình. Trong 44 năm, có 1.894 đơn được nộp, với 594 bằng sáng chế được cấp, đạt tỷ lệ thành công khoảng 30%. Thời gian xử lý trung bình là 1.145 ± 561 ngày (khoảng 3,1 năm), trung vị 1.013 ngày (2,8 năm). Giai đoạn 2021–2024 ghi nhận sự cải thiện, với thời gian xử lý giảm còn 1.055 ± 427 ngày. Tuy vậy, so với các cơ sở giáo dục quốc tế, Việt Nam vẫn có tỷ lệ cấp bằng thấp hơn và thời gian xử lý dài hơn. Kết quả cho thấy mặc dù quy trình đã có tiến bộ, hoạt động bảo hộ sáng chế tại đại học Việt Nam vẫn còn hạn chế, phản ánh sự phân hóa về năng lực nghiên cứu. Để nâng cao hiệu quả, cần cải cách thủ tục cấp bằng, rút ngắn thời gian xử lý và triển khai chính sách hỗ trợ tài chính, qua đó thúc đẩy nghiên cứu sáng tạo và đóng góp vào sự phát triển bền vững của hệ thống giáo dục đại học.